Bói chân gà cúng đầu năm là phong tục không còn xa lạ tại các nước phương Đông. Bên cạnh việc cúng gà vào đêm giao thừa, mùng 1…gia chủ còn rất chú trọng việc xem chân gà.
Thông qua chân gà cúng, gia chủ có thể dự báo trước những hung cát hoặc vận tốt xấu mà gia đình có thể sẽ phải trải qua trong năm mới.
1. Tìm hiểu ý nghĩa và nguồn gốc về tục xem bói chân gà đầu năm
Nguồn gốc: Tục xem chân gà cũng có nguồn gốc rất lâu đời. Dây được coi là phong tục truyền thống trong nhiều nền văn hóa Á Đông, đặc biệt là Trung Quốc. Xem bói chân gà xuất phát từ Kinh Dịch. Về sau, phong tục này du nhập vào Việt Nam. Người xưa dùng chân gà chủ yếu để xem về phần mồ mả và âm trạch tổ tiên. Đồng thời dự đoán về tương lai hoặc xác định may mắn.
Ý nghĩa: Ở Việt Nam và xứ Quảng, sau 3 ngày Tết, lễ cúng đầu năm với gà luộc là bắt buộc để tiễn đưa ông bà tổ tiên về cõi âm sau nhiều ngày ăn Tết. Khi tổ chức lễ cúng ở nhà hoặc ở các đình, đền là những khu vực linh thiêng, nhiều gia đình sẽ kết hợp việc xem chân gà.
Chân gà được cúng để xem phải mang đầy đủ các điều kiện như được nuôi tại nhà ít nhất 3 ngày để ngấm được âm dương địa khí của ngôi nhà. Trong thời gian đó, gà được nuôi dưỡng chăm sóc cẩn thận, ăn uống ngủ nghỉ sạch sẽ để tránh bị ốm hoặc bị chết. Tạo điều kiện thuận lợi nhất cho việc xem chân.
Cũng giống như các tục xem bói khác, xem bói chân gà năm mới là một nét tín ngưỡng văn hóa của người Á Đông. Cần tránh tình trạng quá mê tín hoặc quy chụp hung cát mà ảnh hưởng đến tinh thần và may mắn chung của cả gia đình.
2. Hướng dẫn chi tiết cách xem chân gà cúng
Khi xem bói chân gà, người xem thường dựa vào hình dáng chân hoặc các ngón chân, quan sát các dấu vết, nếp gấp để rút ra những kết luận, dự đoán về tương lai hoặc sự việc sẽ diễn ra. Theo đó, hình dáng chân gà được chia thành 2 loại đó là Cát cách (hình dáng chân gà tốt) và Hung cách (hình dáng chân gà xấu).
Dưới đây là bảng luận giải và ý nghĩa chân gà tốt - xấu:
3. Những lưu ý khi xem bói chân gà
3.1. Thời điểm tốt nhất để xem bói chân gà
Như đã nói ở trên, thời điểm tốt nhất để xem chân gà chính là vào dịp lễ Tết, đầu năm mới. Thời điểm xem chân gà còn tùy thuộc vào quan niệm của từng vùng. Tại Việt Nam, đa số gia chủ chọn xem chân gà vào ngày mùng 3 Tết. Miền Trung có tục cúng chân gà vào mùng 9 Tết để dự đoán vận hạn, cát - hung cho cả năm.
3.2. Chọn loại gà để tiến hành bói
Muốn xem bói chân gà đầu năm, gia chủ cần chọn gà khỏe mạnh, không bệnh tật, chân vàng. Trước khi hóa kiếp gà và làm lễ, nên rửa sạch cặp chân gà. Nhiều người còn quan niệm nên chọn gà trống tơ, chưa đạp mái để luộc và xem chân sẽ chính xác hơn.
Ở nhiều nơi, gia chủ còn chọn gà vừa ý và nuôi trong một năm để gà ngấm đủ âm dương khí của ngôi nhà. Có như vậy, việc xem bói chân gà mới chính xác và thuận lợi.
3.3. Nghi thức cầu khấn linh hồn gà siêu thoát
Bói chân gà cúng đầu năm cần thực hiện theo đúng quy trình, thủ tục:
- Cầm chân gà đúng cách là tay trái cầm chân trái và tay phải cầm chân phải của con gà. Sau đó cần thật tâm cầu khấn cho linh hồn con gà được siêu thoát
- Sau đó, đọc bài khấn nôm dưới đây:
Sau bài khấn có thể giết mổ gà ngay hoặc để qua ngày hôm sau.
3.4. Luộc gà đúng cách
Để có một đôi chân gà đẹp theo hướng cát lợi, cần biết cách luộc gà để chân gà không bị cong vẹo, dập nát, ảnh hưởng không tốt đến việc coi bói chân gà. Theo đó, có thể luộc chân gà theo 2 cách:
- Cách 1: Dùng nồi luộc toàn bộ con gà.
- Cách 2: Sử dụng hai nồi, một nồi luộc thân gà và một nồi luộc lông gà. Theo cách này, thân gà vẫn luộc như thông thường. Còn phần nồi luộc lông gà đun cho đến khi sôi nước rồi đem nhúng chân gà đến đốt thứ 2 của gà thì dừng. Chú ý quan sát đôi chân gà xem các đường huyết lộ rõ hay chưa. Nếu đã lộ rõ thì ngay lập tức vớt ra, không để chân gà quá chín quá hoặc sống.
Sau khi đã luộc gà xong, sắp xếp, bài trí gà lên mâm cúng và thắp hương, hết một tuần hương thì hạ lễ xem bói chân gà như bình thường. Có thể ngâm chân gà trong rượu để giữ màu sắc tươi sáng đợi thầy đến xem.
4. Câu phú xem bói chân gà
Ngoài cách xem hung cát như đã luận giải ở trên, việc đoán định hung cát, lành dữ còn được đúc kết trong bài phú sau. Người xem có thể dựa vào bài phú này để đoán định điềm báo hoặc vận hạn, may rủi cho cả năm:
Xem bói chân gà dự báo hung cát là nét văn hóa được truyền lại từ lâu đời và cần được giữ gìn, duy trì. Tuy nhiên, không nên mê tín hoặc sùng bái thái quá tránh ảnh hưởng đến tinh thần vì việc xem bói chỉ mang tính chất dự báo. Nếu chân gà có lên điềm hung cách, chỉ cần tinh thần luôn vui vẻ, hướng đạo thì mọi việc sẽ trở nên hanh thông và được hóa giải tốt đẹp hơn.
